SORULU CEVAPLI AYASOFYA KRONOLOJİSİ-2

26/06/2020

Mahmut Toptaş

S- İlk tamir ne zaman?

C- Ayasofya’nın kubbesi o güne kadar bu genişlikte yapılmayan bir Kubbe idi ve 7 Mayıs 558 de kubbe kendiliğinden çöker.

S- İlk tamiri kim yapar

C- İlk mimar İsidor’un yeğeni kubbeyi yeniden inşa ederken yirmi iki ayak daha yükseltir ve 24 aralık 562 yılında yeniden ibadete aşılır.

S- Fetihten önce Ayasofya’yı tamir eden Müslüman usta kimdir?

C- 1450 yılında meydana gelen zelzelede yıkılma tehlikesi geçiren Ayasofya’nın tamiri için henüz Edirne valisi olan ikinci Mehmet (Daha sonra Fatih unvanını alacak), mimar başı Ali Neccar’ı gönderir ve Ayasofya’nın yıkılmasını engeller.

Mimarbaşı Ali Neccar, Ayasofya’nın kubbesinin çökmemesi için bütün destekleri verirken, Ayasofya’nın güne-batı köşesine duvara bitişik büyük bir kule yapar.

Kral, bu nedir? Dediğinde, Ali Neccar, “Buradan Marmara’yı seyretmeniz için yapıldı” der.

Edirne’ye dönünce geleceğin Fatih’ine “Ben minarenin temelini attım ana gövdesini yaptım, fetih ve minare yapmak sana düşer” der.

Günümüz mimarlarına ders olsun. Yalnız taşı, toprağı, çimentoyu, demiri ve rakamları tanımakla mimar olunmaz.

S- Fetih ne zaman

C- Üç sene sonra 29 Mayıs 1453 yılında Salı günü İstanbul fethedilir.

Üç gün içinde camiye çevrilir ve 01 Haziran 1453 Cuma günü Fatih Sultan Mehmet beyaz atının üzerinde camiye gelir.

Bir Yeniçerinin, Mozaikleri tahrip ettiğini görünce kendi eliyle adamı tepeler ve “Bu kıymetli yadigarın en değersiz taşına dokunanın hali her zaman böyle olacaktır” der.

S- İçeri girince ilk söylediği?

C- İçeriye girdiğinde Ayasofya’nın bakımsızlığını görünce çok meşhur olan Farsça bir mısra dudaklarından dökülüverir:

“Perde-dârî mî-künet der tâk-ı Kisra ankebût

Bûm nevbet mî-zened der kal’ai Efrasiyap”

Yani: Örümcek, Kisranın sarayında perdedarlık yapıyor.

Baykuş, Efrasyab’ın kalesinde nöbet tutuyor.

S-İlk Hutbeyi kim okudu?

S- İlk Cuma namazını kim kıldırdı?

C- Ayasofya’da ilk hutmeyi okuyan ve Cuma namazını kıldıran Akşemseddin’dir.

Molla Gürânî müderrisliğe tayin edilir.

Fatih, Ayasofya için 62 insanı görevlendirir.

S- İstanbul’un fethiden sonra Hristiyanlar, 1934 yılına kadar ne yapmışlar?

C- Ankara üniversitesi siyasal  bilgiler fakültesinin  1977   yılında  399 numarayla  yayınladığı Devletler Hukuku Profesörü olan Seha Lütfi Meray’a (1921-1877) ait  “Uluslar arası Hukuk ve Örgütler” isimli kitaptan   Avrupa’da  devletlerin örgütlenme tarihine  kısaca bir göz atalım:

Sayfa 26,  “Fransız hukukçusu  Pierre Dubois’nın  1306 da   yayınlanan kitabında, Kutsal toprakların  Türklerden  alınması için  örgütlenme  öğütleniyordu;

Bohemya kralı  George  Podebrad’ın  1461 de yayınlanan kitabında da  İstanbul’un  Türklerden alınması  amacı güdülüyordu.” Diyor.

Sayfa 29’da  Fransa kralı IV Henri’nin birinci komutanı ve hukukçusu, Duc  de Sully, (1560-1641) nin  Türkleri  Avrupa’dan  çıkartmayı da örgütleyen bir meclis önerisini  yazıyor.

Kitap daha sonra aynı gaye için  “Milletler Cemiyeti”nin  kuruluşunu  daha sonrada  “Birleşmiş Milletler” e dönüşünü ve  “Sürekli üye” olan  A.B.D, Sovyetler birliği,  Çin,  Fransa ve  İngiltere’nin  “Oybirliği”  ve “Veto”  şartlarıyla  cemiyeti kendi çıkarları için kullanabildiklerine işaret eder.

1928 yılında Amerika’da kurulan “Bizansı İhya Enstitüsü” Müdürü Wittemore’nin Ankara’daki kulis faaliyetleri sonunda 01 Şubat 1935 yılında müze olarak açılır.

İbadete kapatıldığı gün üç imamı, yedi müezzini, on kayyımı/hizmetlisi olan Ayasofya’nın bu görevlileri diğer camilere dağıtılır.

Bir imamla bir müezzinlik kadrosu camide bırakılır.

27/8/1951 tarihli, 18698 sayılı yazısıyla Diy. İşl. Başkanı Eyüp Sabri Hayırlıoğlu, müezzinlik kadrosunu kaldırır.

İmamlık kadrosu aralıksız olarak devam eder.

04/04/1988 tarih ve 7163 sayılı yazı ile ben Mahmut Toptaş, Ayasofya cami imamlığına atandım.

Cami kapalı olduğu için Eminönü camilerinde vaiz olarak görev yaptım.

01/Şubat 1991 yılında caminin dışında, Osmanlının ilavesi yüz metre karelik bir yeri ibadete açarak milletin havasını almak istediler ve ben o küçücük yerde imamlık yapmaya başladım.

Milliyetçi ve de mukaddesatçı kardeşimiz! Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek’in özel gayretleri ile 16 Mayıs 1991 tarihinde Ayasofya’dan uzaklaştırıldım. O küçücük bölüm halen açıktır.